- Succesvol slechthorend
- Posts
- Recensie: Katherine Bouton - Shouting Won’t Help
Recensie: Katherine Bouton - Shouting Won’t Help
Jaren geleden stuitte ik online op een boek van Katherine Bouton – Shouting Won’t Help: Why I – and 50 Million Other Americans – Can’t Hear You (2014). De schrijfster heeft te maken met progressief gehoorverlies (oorzaak onbekend) en deelt in dit persoonlijke boek haar ervaringen met slechthorendheid. In deze editie van Succesvol Slechthorend mijn recensie.
Het is de lente van 1978 en Katherine Bouton is net terug in de VS na een archeologische opgraving in Bodrum, Turkije. Op een ochtend is ze aan het werken aan een artikel hierover voor The New Yorker als de telefoon gaat. Ze neemt de telefoon op, maar hoort niets aan de andere kant van de lijn. In eerste instantie denkt ze dat haar oor verstopt zit of ze een oorontsteking heeft. Maar haar gehoor in haar linkeroor komt niet meer volledig terug. Het is het begin van haar leven met gehoorverlies.

Cijfers over gehoorverlies
In het boek schrijft Bouton over dat haar gehoorverlies is veroorzaakt door kapotte haarcellen, maar dat het niet lukt om de oorzaak te achterhalen – ze vermoedt dat ze misschien een virus heeft opgelopen in Turkije dat haar genetische aanleg voor gehoorverlies heeft aangewakkerd. Ze zal daar nooit achter komen.
In Shouting Won’t Help grijpt ze haar eigen ervaring aan om te beschrijven wat verschillende oorzaken van gehoorverlies zijn, hoe vaak slechthorendheid voorkomt en hoe het verstaan van gesproken taal werkt.
Zo vertelt ze dat meer dan de helft van de Amerikanen met slechthorendheid jonger is dan 55 jaar. Onder zeventigplussers is het percentage slechthorenden wel groot, maar bij de meesten van hen begint het enkele decennia eerder. Omdat jonge mensen vaak zwijgen over hun gehoorverlies, bestaat het misverstand dat mensen met gehoorverlies oud zijn. Deze cijfers zijn gebaseerd op Amerika, maar gelden evengoed voor de Nederlandse context. En dus ook voor ons interessant.
De vinger op de zere plek
In 1988, tien jaar na haar plotselinge gehoorverlies in haar linkeroor, gaat Bouton bij The New York Times Magazine werken als redacteur. Ze draagt een headset als ze telefoneert, ze zorgt dat de schrijvers waarmee ze werkt aan haar rechterkant zitten en zorgt dat ze op de goede plek zit tijdens vergaderingen. Met haar collega’s praat ze er niet over. Pas in 2002 is haar gehoorverlies zo ernstig geworden dat ze besluit haar eerste hoortoestellen te nemen.
Ze beschrijft hoe haar gehoor zo achteruit gaat dat ze zelfs in rustige omgevingen met haar hoortoestellen sommige mensen niet meer kan verstaan, door de frequentie van hun stem. Ze vraagt later, bij het schrijven van het boek, per mail aan haar collega Alex Star of die iets door heeft gehad. Hij mailt haar terug: ja, hij wist wel dat ze slechthorend was, omdat ze hem dat verteld had. En het was hem opgevallen dat ze zich op de achtergrond hield bij de vergaderingen en niet veel in gesprek ging over opdrachten voor artikelen. Maar Alex dacht destijds dat dit kwam door een gebrek aan interesse na jarenlang werken bij hetzelfde journalistieke medium, door spanning in gesprekken met het management of door haar karakter.
Katherine Bouton beschrijft in haar boek wat de reactie in de mail met haar doet.
“Ik las [de mail] met een combinatie van opluchting en schaamte. Alex legde zijn vinger op een aspect van gehoorverlies dat veel problematischer is dan simpelweg niet verstaan of verkeerd verstaan. Na een tijdje, als je gehoorverlies verergert en je de ene na de andere blunder maakt, wordt je voorzichtig, terughoudend om kansen te pakken in een gesprek. Je vertrouwen wordt ondermijnd. (…) als het gesprek een discussie wordt – met vragen, uitdagingen, nieuwe ideeën en gedachten – deins je terug, hopend dat niemand het doorheeft.”

Persoonlijke ervaringen als uitgangspunt
Shouting Won’t Help zit vol met dit soort rake observaties en analyses. Katherine Bouton neemt haar persoonlijke ervaringen als een uitgangspunt en legt vervolgens de verbinding naar bredere maatschappelijke gevolgen of algemene conclusies over slechthorendheid. Soms neemt ze daarin een wat uitgebreid zijpad – als ze bijvoorbeeld schrijft over de toename van schadelijke geluiden in openbare ruimtes. Vaker is het interessante, leerzame informatie – zeker als je je nog niet zo hebt verdiept in de gevolgen van gehoorverlies.
Katherine Bouton schrijft veel over (zelf)stigma. Zo omschrijft ze dat ze geen hoofdtelefoon opdoet in het theater, omdat het haar geen goed idee leek ermee te koop te lopen dat de theaterredacteur van Times niet kan horen. In plaats daarvan leest ze de theaterscripts vooraf en volgt ze de dialogen van de acteurs door spraakafzien. Door dat te doen weet ze toch verhalen te schrijven over theaterlegendes die een comeback maken en interessante nieuwe toneelschrijvers.
Haar ervaringen als slechthorende op de werkvloer zijn soms pijnlijk om te lezen. Ze houdt het vol met de rugdekking van een fijne leidinggevende en collega’s. Dat verandert als er een nieuwe baas komt.
“De tegenslagen met horen waren frustrerend, maar niet onoverkomelijk. Ik liep pas vast toen er een nieuwe cultuurredacteur op de afdeling kwam. Zonder zijn vertrouwen verloor ik het mijne, en ik kon het werk niet langer doen. Het was deze redacteur die mijn vertelde dat ik geen ‘teamspeler’ was (…). Ik constateerde diep bedroefd dat dit het einde van mijn baan was.”
Bijzonder boek
Katherine Bouton heeft een bijzonder boek geschreven, waarin ze persoonlijke ervaringen weet te verbinden aan cultuur, onderzoek en kennis over de werking van het gehoor. Mensen die op latere leeftijd slechthorend of doof zijn geworden, zullen veel herkenning vinden in Shouting Won’t Help. En ook als je al lang (of je hele leven) leeft met slechthorendheid, is dit boek de moeite waard. Het e-book is voor 8 euro te koop bij Bol.com.
Na dit boek publiceerde Katherine Bouton nog andere boeken over slechthorendheid: Living Better With Hearing Loss (2015) en Smart Hearing (2018). Deze boeken heb ik nog niet gelezen. Ik ben zeker van plan ze te lezen. Als ze meer oplossingsgericht en van dezelfde literaire kwaliteit als Shouting Won’t Help zijn, komen ze met stip bovenaan mijn boekenlijst.
Fijne werkweek!
Groet,
Stan
P.S. Op 23 juni deel ik mijn inzichten tijdens de bijeenkomst Slechthorend in een horende werkomgeving van Werkpad in Utrecht. Meer informatie is te vinden op de website van Werkpad.
Reply